Chi phí cơ hội là gì, ưu nhược điểm và cách xác định chi tiết

Chi phí cơ hội là gì? Đây là chi phí này phản ánh chi phí sử dụng các nguồn lực có tính khan hiếm vào việc sản xuất hàng hóa hay dịch vụ bằng giá trị của các cơ hội bị bỏ qua.

Hiểu ngắn gọn đây là những lợi ích mất đi khi chọn phương án này thay vì chọn phương án khác. Cùng tìm hiểu chi tiết vấn đề này trong bài viết sau của VNCash24h nhé!

Chi Phí Cơ Hội Là Gì?

Theo định nghĩa của ngành kinh tế học, chi phí cơ hội (tiếng Anh là Opportunity Cost, viết tắt là OC) được hiểu là chi phí đại diện cho những lợi ích mà một cá nhân, nhà đầu tư hoặc doanh nghiệp bỏ lỡ khi lựa chọn phương án này thay vì lựa chọn phương án khác.

Hiểu đơn giản, chi phí cơ hội là khái niệm phản ánh chi phí sử dụng các nguồn lực khan hiếm vào việc sản xuất hàng hóa hoặc dịch vụ bằng giá trị của các cơ hội bị bỏ qua.

Trong hoạt động kinh doanh, dù báo cáo tài chính không hiển thị chi phí cơ hội nhưng các chủ doanh nghiệp vẫn có thể sử dụng chi phí cơ hội để đưa ra quyết định khi có nhiều sự lựa chọn.

Ví Dụ Về Chi Phí Cơ Hội

Một ví dụ về chi phí cơ hội là tự kinh doanh. Bạn muốn thành lập một công ty phần mềm, bạn phải thuê văn phòng, tuyển lập trình viên, và sau đó bán phần mềm. Sau một năm, chi phí trực tiếp là:

• Thuê văn phòng: 12.000 USD
• Lương: 24.000 USD
• Các chi phí tiện ích: 10.000 USD

Tổng chi phí trong năm là 46.000 USD. Giả sử doanh số phần mềm là 48.000 USD, bạn sẽ rất vui vì lợi nhuận là 2.000 USD

Tuy nhiên, lợi nhuận kế toán tính theo cách này không đo lường chính xác sự thành công của bạn.

Giả sử bạn có thể làm việc cho một ngân hàng quốc tế và kiếm được 8.000 USD. Vậy cơ hội kiếm được 8.000 USD bị bỏ qua chính là chi phí cơ hội, theo đó bạn đã mất đi một khoản lợi kinh tế là 6.000 USD.

Ưu Nhược Điểm Của Chi Phí Cơ Hội

Khi phân tích những ưu nhược điểm của chi phí cơ hội cũng là một điều cần thiết trong kinh doanh và các hoạt động đầu tư. Từ đó có thể đưa ra những quyết định chính xác, mang đến lợi nhuận lâu dài.

Ưu Điểm

• Giúp cho con người nhận thức về cơ hội bị mất: Lợi ích chính của chi phí cơ hội là khiến bạn phải cân nhắc thực tế là khi lựa chọn giữa các phương án, bạn đã từ bỏ một số lợi ích trong phương án không được chọn. Nếu bạn đến một cửa hàng tạp hóa để tìm thịt và pho mát, nhưng chỉ có đủ tiền cho một cái
• Giá tương đối trong chi phí cơ hội: Một lợi ích quan trọng của việc đánh giá xem xét chi phí cơ hội của bạn là nó cho phép bạn so sánh giá tương đối và lợi ích của từng phương án. So sánh tổng giá trị của từng tùy chọn và quyết định tùy chọn nào mang lại giá trị tốt nhất cho số tiền của bạn. Ví dụ, một doanh nghiệp có ngân sách thiết bị là 100.000 đô la có thể mua 10 thiết bị A với giá 10.000 đô la hoặc 20 thiết bị B với giá 5.000 đô la.

Nhược Điểm

• Mất nhiều thời gian tính toán: Để tính toán được thì chi phí cơ hội cần thời gian để cân nhắc. Các quyết định sáng suốt hơn có thể được đưa ra sau khi xem xét. Tuy nhiên không phải lúc nào ta cũng có nhiều thời gian để đánh giá các sự lựa chọn. Đôi khi các nhà quản lý yêu cầu giới hạn thời gian khi so sánh các lựa chọn và bạn phải nhanh chóng đưa ra quyết định kinh doanh. Điều này khiên cho đôi khi bạn đưa ra quyết định theo kinh nghiệm thực tế và đánh giá kết quả của sau đó.
• Khó để thực hiện kế toán: Dù cho được đánh giá hữu ích trong việc giúp nhà quản trị đưa ra quyết định, nhược điểm lớn nhất của chi phí cơ hội chính là không được hạch toán vào tài khoản kế toán của công ty.

Cách Xác Định Chi Phí Cơ Hội

công thức tính chi phí cơ hội thực chất chỉ là một phép trừ đơn giản:

OC = FO – CO

Trong công thức trên có ba đại lượng bạn cần lưu ý. Trong đó:

• OC – Opportunity cost: Đại diện cho chi phí cơ hội
• FO – Return on best foregone option: Cho biết lợi nhuận của lựa chọn tối ưu nhất
• CO – Return on chosen option: Cho biết lợi dụng của lựa chọn đã được chọn

Liên hệ với ví dụ trên.

• Trường hợp kinh doanh phần mềm: Bạn sẽ thu được lợi nhuận 2000$
• Trường hợp làm việc cho công ty phần mềm: Bạn sẽ thu được mức lương 8000$

Giả sử bạn lựa chọn tiếp tục kinh doanh phần mềm thì chi phí cơ hội ở đây sẽ là: OC = 8000$ – 2000$= 6000$

Vậy chi phí cơ hội mà bạn phải đánh đổi nếu không lựa chọn làm việc ở công ty phần mềm mà tiếp tục vận hành công ty của bạn sẽ là 6000$

Hoặc 1 ví dụ dễ hiểu hơn:

Giả sử bạn đang muốn cho 2 doanh nghiệp vay 10 tỷ đồng để lấy tiền lời.

• Nếu bạn cho doanh nghiệp A vay, bạn sẽ được trả 1 tỷ/ năm tiền lời, trong 3 năm
• Nếu bạn cho doanh nghiệp B vay, bạn sẽ được trả 1,2 tỷ/ năm tiền lời, đáo hạn từng năm.

Vì nguồn lực có hạn (tiền) nên bạn chỉ có thể cho một doanh nghiệp vay tiền. Khi đó, bạn lựa chọn cho doanh nghiệp A vay thì lúc này.

Chi phí cơ hội = 1 tỷ 2 – 1 tỷ = 200 triệu đồng

Phân Biệt Chi Phí Cơ Hội Và Chi Phí Chìm

Chi phí chìm (Sunk Cost) là chi phí đã xảy ra và không thể tránh được.

Ví dụ: Bạn mua một bộ đồ online với giá 100.000 đồng nhưng khi mua về, bộ đồ không giống trong hình và rất xấu, không phù hợp với bạn. Bạn có hai lựa chọn:

• Lựa chọn một: Vì tiếc tiền nên bạn vẫn mặc bộ đồ đó.
• Lựa chọn hai: Bạn bỏ luôn bộ đồ đó và không mặc.

Số tiền 100.000 đồng là chi phí chìm, dù bạn có lựa chọn một trong hai cách trên thì thực tế vẫn không thể lấy lại được tiền. Do đó, chi phí chìm không được tính toán vào khi đưa ra các quyết định kinh doanh.\

Chi phí cơ hội và chi phí chìm là hai nhân tố ảnh hưởng quyết định đến lựa chọn kinh doanh của các nhà đầu tư, doanh nghiệp. Thế nhưng chúng đã không hoàn toàn giống nhau về mặt bản chất và tác động đến quyết định đầu tư.

Cụ thể sự khác biệt đó được tóm tắt qua bảng sau:

Tiêu chí phân biệt	Chi phí cơ hội	Chi phí chìm
Bản chất	Chi phí cơ hội không phải khoản thực chi. Chi phí cơ hội là lợi ích bị bỏ lỡ khi thực hiện phương án này thay vì một phương án khác.	Là dạng chi phí thực tế mà mỗi cá nhân hoặc doanh nghiệp đã chi ra. Tuy nhiên lại không thể thu hồi cho dù họ lựa chọn bất kỳ phương án nào.
Tác động đến quyết định đầu tư	Chi phí cơ hội luôn được các doanh nghiệp tính đến khi đưa ra các quyết định đầu tư.	Do bản chất là chi phí không thể thu hồi được nên chi phí chìm thường được loại ra khi xem xét các quyết định kinh tế, đầu tư trong tương lai

Ý Nghĩa Của Chi Phí Cơ Hội Đối Với Cuộc Sống Và Trong Kinh Doanh

Hiện nay, chi phí cơ hội có vai trò, ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với các doanh nghiệp kinh doanh nói riêng và cuộc sống nói chung.

Cụ thể, trong cuộc sống, nếu như phải đứng trước nhiều sự lựa chọn, trong điều kiện có hạn về nguồn lực thì chi phí cơ hội yêu cầu chúng ta cần có sự suy xét thật kỹ lưỡng về các phương án đó.

Chi phí cơ hội có ý nghĩa giúp chúng ta so sánh được những thứ được và mất, cho chúng ta biết cách để sử dụng nguồn lực sao cho hiệu quả nhất.

Đối với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, nếu như tiếp tục tăng thêm nguồn lực có hạn vào hoạt động nào đó thì kết quả sẽ dẫn đến chi phí cơ hội tăng lên một lượng tương đối với nguồn lực được đưa vào. Tất cả các doanh nghiệp đều mong muốn có hoạt động kinh doanh hiệu quả, có lợi nhuận cao.

Do đó, họ sẽ thường sử dụng tối đa nguồn lực mà mình đang có. Thế nhưng, sẽ không có nguồn lực nào là vô hạn cả nên chi phí cơ hội sẽ là yếu tố giúp doanh nghiệp có thể sử dụng nguồn lực hợp lý, hiệu quả nhất.

Các doanh nghiệp thông minh sẽ biết cách triển khai mọi thứ sao cho hữu dụng, đảm bảo nguồn lợi cho mình. Điều này có nghĩa là họ đang tối thiểu hóa chi phí cơ hội.

1 Số Định Nghĩa Liên Quan Đến Chi Phí Cơ Hội

Chi Phí Cơ Hội Tăng Dần Là Gì?

Chi phí cơ hội tăng dần là một quy luật, tiếng Anh được gọi là The law of increasing opportunity cost.

Theo quy luật chi phí cơ hội tăng dần, khi bạn đổ ngày càng nhiều nguồn lực hạn chế vào một hoạt động, chi phí cơ hội của bạn sẽ tăng lên theo mỗi “đơn vị” nguồn lực thêm vào.

Ví dụ: Cửa hàng bạn có 5 nhân viên làm việc, một thời gian sau bạn chuyển 1 nhân viên vào làm việc trong kho. Lúc này đồng nghĩa với việc bạn đã mất đi một ít doanh số. Nếu chuyển thêm 2 nhân viên, cửa hàng sẽ mất nhiều doanh số hơn so với nhân viên thứ nhất.

Điều này có nghĩa là với mỗi một nhân viên mà cửa hàng chuyển đi, cửa hàng sẽ mất một khoản doanh số bán hàng lớn hơn. Lý do là các nhân viên còn lại sẽ phải chịu áp lực công việc nhiều hơn khiến họ không thể làm tốt công việc được giao như bình thường.

Chi Phí Cơ Hội Của 1 Hàng Hoá Là Gì?

Chi phí cơ hội của một hàng hóa được hiểu là số lượng hàng hóa khác phải hy sinh để có thêm một đơn vị hàng hóa đó.

Chi Phí Cơ Hội Nguồn Vốn Là Gì?

Chi phí cơ hội của vốn hay chi phí cơ hội vốn của doanh nghiệp được hiểu là số tiền lẽ ra doanh nghiệp có thể nhận được với phương án sử dụng tốt nhất tiếp theo so với phương án được thực hiện.

Tổng Kết

Hy vọng qua bài viết này, các bạn đã có thể hiểu rõ thế nào là chi phí cơ hội là gì? Cũng như cách tính toàn chính xác nhất. Chi phí cơ hội luôn giữ một vai trò trọng tâm, ảnh hưởng đến các quyết định đầu tư kinh tế của doanh nghiệp hoặc cá nhân. Việc xác định chi phí cơ hội trong dự án đầu tư rất quan trọng, nó quyết định lớn đến lợi nhuận thu về sau quá trình đầu tư.

Xem thêm:

Tăng trưởng kinh tế là gì? Các yếu tố ảnh hướng đến sự tăng trưởng kinh tế

Kinh tế vi mô là gì? Tầm quan trọng của nền kinh tế học vi mô

Cung cầu là gì? quy luật cung cầu trên thị trường

Cầu là gì? Các yếu tố ảnh hưởng đến cầu trong nền kinh tế vĩ mô

Cung là gì? Các yếu tố ảnh hưởng đến cung trong nền kinh tế vĩ mô

Bài viết được biên tập bởi: Vncash24h.com